Publié : 2008-12-07
presentacion
Aquel poèma “la Venus d’Arles” es adressat à Pau Areno ; es constituat d’alexandrins en un sola paragrafa començant e finissent per un conjur ; 36 verses per exprimir la beutat de la Provençala.
Las rimas masculinas e femininas alternan.
li tròbem 5 partidas : la testa / los sens / la nuditat / l’embrassament / lo sang de Provença.
Comença coma un tablau de Boticelli, e la femna deven adulte, sensuala e symbol de la Provença coma Mariana.
I – pregaira d’un crestian a una vestala romana
Aubanèl adréiça una pregaira a la femna vista coma una divessa : trobèm lo nom de “Venus” dins lo titòl e a cinc represas dins lo poèma coma un conjur. Emplega lo “O” pas mens de uèch còps. Lo poèta la “canta” coma un cantica religiós.
Es una “Rèina” e es “divesso” ; la femna es “divino”, “fiho dóu cèu” e sa dimension mitologica es balhada per la presença de “lis Amour” ; vesèm un estatua de “maubre”, Arles estant tota plena de referenças a l’empèri roman : la joventa a una “rauba blanco” e a sus lo front d’”ondadou frisa”, e las espatlas nudas : “ti superbis espalo”. Sembla a una vestala pura sus son autar.
Quela pregaira se trasforma lèu en una crida al pòble invitat a vener adorar la Venus : “venès, pople, venès”. L’amour e la beutat son personificats dins una metafòra en daus “bessoun” : Remus e Romulus chas los Romans.
Passa de la pregaira personala a la crida collectiù, puèi tòrna al “tu” per pregar la femna aimada. E fenis per la referença als “jouvènts” : quel passatge del “iò” al “nos” marca la presença de la fola assemblada al temple temonh de quela beutat.
I a una ambiguitat entre lo crestian e la pagana : Aubanel comença crentosament avisant la cara de la Venus e pauc a pauc se sarra dins un espèr de sensualitat. Lo crestian n’assumis pas son deseg per paur del peca, mas se daissa entirat per el e l’adesa en una cèrca d’identitat colturala.
II – un imne a la beutat e un’ invitacion sensuala
Tòrnem trobar lo leitmotiv : “siés bello” mai d’un còp dins quel poèma ; los noms e adjèctius “bèu”, “bèuta”, “bello” tòrnan tanben tot lo long. La descriveson del còs de la femna es plena de bendich : “ superbis”, “graci”. L’emplèc dels superlatiùs “ tant”, “plus” mostran coma es astoretat per lo còs.
Comença per la doçor e la frescor del naut del còs : la “testa”, lo “còu” son botats en valor, la frasa se fenis al lo vèrs seguent : “se clino” coma un jòc. Contunha en davalent sus las espatlas, las popas, lo ventre. Vesèm lo cambiament : lo poèta comença, dins l’espèr, amb una question adola : “ ta fresco bouco en flour de-qu’ei que vai nous dire ?” coma un drolhet que juga dins l’arrompiment : es enquèra dins l’enfança :”li potoun e lou rire” e dins la puretat “tant puro”.
Enantivament, juga amb la nuditat : “nu”, “nus”, “nuso”, “venus” ; la rauba deu tombar e n’es aqui que per mielh dispareisser : l’invita a la daissar caire. Sèm enquèra dins lo miejòme.
E arriba pauc a pauc al mitan del poèma al deseg de l’estrénha sensuala ont l’òme se vòl actiù : “mi brassada estregne” ; lo “r” que rotlan dins aquel vers ensistissen sus quels moviments raibats dels còs. Deven “ardento” e “tremolant” : quò es una invitacion a la festa dels sens : “laisso” es emplegat dos còps en debuta dels vers. Son deseg risca de l’emenar jusc’a la folïa : “ta bèuta m’engana”.
III – la provençala, symbol d’un pòple
La presença de la Provença cort tot lo long del poèma : “Venus d’Arles” la simbolisa en prumièr dins lo titòl e a tres reprèsas.
La “rèino provençalo” significa tant la vila principala de la region que la beutat de sas drollas.
La Provença es d’abòrd la lutz “ que clarejo en touto la Prouvènça” : lo “soulèu” que “luse”, lo “belu” son los simbòls d’aquel pais. Quel lum n’enmèna la calor que fa lo sang “sèmpre viéu, sèmpre caud”, imatge mediteraneana. Fa tanben la peu “bruna”.
Lo “brau” es tanben lo simbòl de la Provença amb l’idéia de la “lucho” e de la “mort” presentas dins aquel poèma.
La Provença es tanben la tèrra a la “peitrina nuricièra” ont lo mond es invitat a venir “ tetar”.
Lo mond de Provènça es apelat a s’assemblar : “venès, pople, venès” ; quela crida se vòl potenta e convencent. Lo darrièr paragrafa esplica d’un biais gaireben pedagogica que la Venus d’Arles es la maire, la femna, lo sang de la tèrra de Provença : “vaiqui perqué” es emplegat quatre còps.
L’identitat de quel pòble se tròba dins l’emplèc de “nòsti fiho e nòsti drole san” e “nòsti chato alerto”, “nòsti gai jouvènt” : “nostre” renfòrça aquel sentiment d’una tèrra e d’una coltura comuna.
La Venus d’Arles es la metafora emplegada per la Provença, femna e maire nuricièra per tot un pòble que lo poèta vòl assemblar dins un meteis movement d’admiracion et d’amor per lo païs que es lo seune.